Wyciąg z ustawy o pracownikach samorządowych z dnia 22 marca 1990 r. (Dz.U. nr 142 poz. 1593 z 2001 roku z późn. zm.)

Art. 1. Ustawa określa status prawny pracowników zatrudnionych w:

1. urzędzie marszałkowskim, wojewódzkich samorządowych jednostkach organizacyjnych,
2. starostwie powiatowym, powiatowych jednostkach organizacyjnych,
3. urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych,
4. biurach (ich odpowiednikach) związków jednostek samorządu terytorialnego oraz zakładów budżetowych utworzonych przez te związki,
5. biurach (ich odpowiednikach) jednostek administracyjnych jednostek samorządu terytorialnego - zwanych dalej "pracownikami samorządowymi", z zastrzeżeniem art. 1a.

Art. 1a. Przepisów ustawy nie stosuje się do pracowników jednostek wymienionych w art. 1, których status prawny określają odrębne przepisy.

Art. 2. Pracownicy samorządowi są zatrudniani:

1. na podstawie wyboru:
   • w urzędzie marszałkowskim: marszałek województwa, wiceprzewodniczący zarządu oraz pozostali członkowie zarządu województwa - jeżeli statut województwa tak stanowi,
   • w starostwie powiatowym: starosta, wicestarosta oraz pozostali członkowie zarządu powiatu - jeżeli statut powiatu tak stanowi, z tym że z członkami zarządu powiatu wybranymi spoza składu rady powiatu zawsze nawiązuje się stosunek pracy,
   • w urzędzie gminy: wójt (burmistrz, prezydent miasta),
   • w związkach jednostek samorządu terytorialnego: przewodniczący zarządu związku i pozostali członkowie zarządu - jeżeli statut związku tak stanowi,
2. na podstawie mianowania: pracownicy zatrudniani na stanowiskach pracy określonych w statucie gminy bądź związku międzygminnego,
3. na podstawie powołania: zastępca wójta (burmistrza, prezydenta miasta), sekretarz gminy, sekretarz powiatu, skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), skarbnik powiatu (główny księgowy budżetu powiatu), skarbnik województwa (główny księgowy budżetu województwa),
4. na podstawie umowy o pracę: pozostali pracownicy samorządowi.

Art. 3

1. Pracownikiem samorządowym może być osoba, która:
   1. jest obywatelem polskim,
   2. posiada kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania pracy na określonym stanowisku,
   3. ukończyła 18 rok życia i ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz korzysta z pełni praw publicznych,
   4. posiada stan zdrowia pozwalający na zatrudnienie na określonym stanowisku.
2. Do pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nie stosuje się wymogów określonych w ust. 1 pkt 1 i 3.
3. Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na stanowisku urzędniczym może być osoba zatrudniana na podstawie art. 2 pkt 2 i 4, która spełnia wymagania określone w ust. 1 oraz dodatkowo:
   1. posiada co najmniej wykształcenie średnie,
   2. nie była karana za przestępstwo popełnione umyślnie,
   3. cieszy się nieposzlakowaną opinią.
4. Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na kierowniczym stanowisku urzędniczym może być osoba zatrudniana na podstawie art. 2 pkt 2-4, która spełnia wymagania określone w ust. 1 i ust. 3 pkt 2 i 3 oraz dodatkowo:
   1. posiada łącznie co najmniej dwuletni staż pracy:
      • na stanowiskach urzędniczych w jednostkach, o których mowa w art. 1, lub
      • w służbie cywilnej, lub
      • w służbie zagranicznej, z wyjątkiem stanowisk obsługi, lub
      • w innych urzędach państwowych, z wyjątkiem stanowisk pomocniczych i obsługi, lub
      • na kierowniczych stanowiskach państwowych oraz
   2. posiada wykształcenie wyższe.
5. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, wykaz stanowisk pracowniczych, uwzględniając stanowiska urzędnicze, w tym kierownicze stanowiska urzędnicze, w jednostkach, o których mowa w art. 1, oraz biorąc pod uwagę rodzaj zadań realizowanych przez poszczególne jednostki i charakter czynności wykonywanych na poszczególnych stanowiskach pracy w tych jednostkach.
6. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe wymagania kwalifikacyjne pracowników samorządowych. Rada Ministrów, ustalając szczegółowe wymagania kwalifikacyjne na określonych stanowiskach pracowniczych, uwzględnia w szczególności wymagania wynikające z ust. 1-4 oraz potrzebę posiadania przez pracownika samorządowego kierunkowego przygotowania zawodowego, szczególnych doświadczeń lub umiejętności zawodowych, a także szczególne wymagania w zakresie stażu pracy.